Tajmahal / తాజ్ మహల్
భారతదేశంలోని ఆగ్రా నగరంలో ఉంది, ఇది మొఘల్ చక్రవర్తి షాజహాన్ తన ప్రియమైన మూడవ భార్య ముంతాజ్ మహల్ జ్ఞాపకార్ధంగా నిర్మించాడు. . 1983వ సంవత్సరంలో తాజ్ మహల్‌ను యునెస్కో ప్రపంచ పూర్వ సంస్కృతి
ఇది పర్షియా, భారతీయ మరియు ఇస్లాం భవన నిర్మాణ అంశాల శైలితో నిర్మించబడింది. తెల్లటి పాల రాయితో చేసిన సమాధి గోపురం దీనిలో ఉన్న బాగా ప్రాచుర్యం పొందిన భాగం, నిజానికి తాజ్ మహల్‌ ఒక మిశ్రమ సమన్వయ నిర్మాణం. ఈ కట్టడం యొక్క నిర్మాణం 1632వ సంవత్సరంలో మొదలై 1653లో పూర్తయింది మరియు వేల మంది శిల్పులు, చేతి పని నిపుణులు ఈ నిర్మాణం కోసం పని చేశారు. తాజ్ మహల్ నిర్మాణంయొక్క ప్రధాన శిల్పి లాహూరి.
చరిత్ర
1631వ సంవత్సరంలో షాజహాన్ చక్రవర్తిగా ఉన్న కాలంలో మొఘల్ సామ్రాజ్యం గొప్ప సంపదతో ఉండేది, ఆ సమయంలో షాజహాన్ మూడవ భార్య అయిన ముంతాజ్ మహల్ వారి పధ్నాలుగో సంతానం గౌహరా బేగంకు జన్మనిస్తూ మరణించడంతో షాజహాన్ విచారంతో నిండి పోయాడు. చివరి దశలో ఉన్న ముంతాజ్ మహల్ షాజహాన్‌ను ప్రపంచంలో ఎవరూ ఇంతవరకు చూడని అత్యంత సుందరమైన సమాధిని తనకోసం నిర్మించమని కోరింది. షాజహాన్ తన భార్య కోరిక సమ్మతించి ఆమె మరణించిన ఒక సంవత్సరం తరువాత 1632వ సంవత్సరంలో తాజ్ మహల్ నిర్మాణాన్ని ప్రారంభించాడు. ప్రధాన సమాధి 1648వ సంవత్సరంలో పూర్తయింది, చుట్టు ప్రక్కల భవనాలు మరియు ఉద్యానవనం ఐదు సంవత్సరాలకు పూర్తి అయ్యాయి. తొలినాటి మొఘల్ భవనాలు ప్రధానంగా ఎరుపు ఇసుక రాయితో నిర్మించబడుతుండగా, షాజహాన్ రత్నాలు పొదిగిన తెల్ల పాలరాయి వాడకాన్ని ప్రోత్సహించాడు
ఈ కట్టడం యొక్క ప్రధాన ఆకర్షణ, సమాధి. ప్రధాన అలంకరణ ముందుగా స్వర్ణంతో చేయబడింది కాని 19వ శతాబ్దం తొలి సంవత్సరాల్లో కంచు మీద స్వర్ణ తాపడంతో అసలైన దానిని పోలిన మరొకటి తయారు చేసి పెట్టారు. ఈ లక్షణం సంప్రదాయ పర్షియా మరియు హిందూ అంశాల సమన్వయముకు చక్కని ఉదాహరణనిస్తుంది. అలంకరణలో కప్పు చంద్రుడు‌తో ఉంటుంది, ఇది ఇస్లాంకు చిహ్నమైన ఒక భావం, దీని మొనలు స్వర్గ సంరక్షణను తెలియజేస్తాయి. ప్రధాన స్తంభంపైన ఉన్న దీని స్థానం కారణంగా, చంద్రుడి యొక్క మొనలు మరియు అలంకరింపబడ్డ కేంద్రం కలసి ఒక త్రిశూలాన్ని సృష్టిస్తాయి, ఇది శివుడి సంప్రదాయక హిందూ చిహ్నాన్ని జ్ఞాపకం చేస్తుంది.
మినార్లు ఒక్కొక్కటి 40 మీటర్ల కన్నా ఎక్కువ పొడవు ఉన్నాయి, వీటి సొంపు రూప శిల్పులకున్న మక్కువను తెలియజేస్తుంది.. గోపురాన్ని చుట్టిన రెండు పనిచేసే బాల్కానీలతో ప్రతి మినార్ మూడు సమ భాగాలుగా ప్రభావపూరితంగా విభజించబడుతుంది. గోపురం కప్పు వద్ద ఒక చివరి బాల్కనీ ఒక చత్రీతో ఉంటుంది, అది సమాధి మీద ఉన్న రూపకల్పనను ప్రతిబింబిస్తుంది. చత్రీలన్నీ తామర పుష్ప రూపకల్పనలతో ఉన్న ఒక స్వర్ణ తాపడ అలంకరణాన్ని పంచుకుంటాయి. కూలిపోయే అవకాశం ఉన్నందు వలన మినార్లు పునాది మట్టానికి కొద్దిగా బయట నిర్మించబడ్డాయి,
షాజహాన్ మరియు ముంతాజ్ మహల్ సమాధులు
ముస్లిం సంప్రదాయం సమాధిని అలంకరణ చేయడం నిషేదిస్తుంది, కనుక లోపలి గది కింద భాగంలో ఒక సాదా సమాధిలో ముంతాజ్ మరియు షాజహాన్‌లను ఉంచారు, వారి ముఖాలు కుడి వైపుకు అనగా ఖిబ్లా (మక్కా) దిశగా తిప్పబడి ఉన్నాయి. ముంతాజ్ మహల్ యొక్క ఖాళీ సమాధి సరిగ్గా లోపలి గది మధ్యలో ఒక దీర్ఘచతురస్రాకార పాల రాయి ఆధారం మీద 1.5 మీటర్లు వద్ద 2.5 మీటర్లుగా ఉంది. ఆధారం మరియు నగల పేటిక రెండూ కూడా విలువైన రత్న ఖచితాలుతో తయారు చేయబడ్డాయి. పేటిక మీద నగీషీ వ్రాత పూర్వకంగా ఉన్న శాసనాలు ముంతాజ్‌ని గుర్తించడం మరియు కీర్తించడం చేస్తాయ
ఖాళీ సమాధులు, తాజ్ మహల్ అంతర్భాగం పేటికకు ఉన్న మూత ఒక వ్రాత పలకను గుర్తు చేస్తూ తెరవబడిన దీర్ఘ చతురస్రాకారపు పెట్టెలా ఉంటుంది. షాజహాన్ ఖాళీ సమాధి ముంతాజ్ ఖాళీ సమాధి పక్కన పశ్చిమ దిక్కుగా ఉంటుంది, మొత్తం కట్టడంలో ఇది ఒక్కటే పొందిక లేకుండా కనిపిస్తుంది. అతని ఖాళీ సమాధి అతని భార్య ఖాళీ సమాధి కన్నా పెద్దది అయినా మిగిలిన అంశాలు విషయంలో పోలికను కలిగుంది: కొద్దిగా పొడవు ఎక్కువ కలిగిన ఆధారం మీద ఉన్న ఈ పెద్ద పేటిక లాపిడెరి మరియు నగీషీ వ్రాతతో అద్భుతంగా అలంకరించబడి అతనిని గుర్తుస్తుంది
ఉద్యానవనం
ఉద్యానవన నిర్మాణం సుమారు 300 మీటర్ల ఒక పెద్ద చతురస్రం, దీనిని చార్‌బాగ్ లేదా మొఘల్ ఉద్యానవనం అని పిలుస్తారు. ఈ ఉద్యానవనం ఎత్తైన పాదమార్గాలను వాడుతూ వాటితో ఉద్యానవనం నాలుగు భాగాలను 16 పల్లపు పుష్పాభరణ ఉద్యానవనాలు లేదా పూల పాన్పులు‌గా విభజిస్తుంది. ఒక ఎత్తైన నీటి తటాకం ఉద్యానవనం మధ్యలో ఉంటుంది, తొలి రోజులలో ఇక్కడ విస్తారమైన గులాబీలు, మెట్ట తామర పువ్వులు మరియు పండ్ల చెట్లతో పాటు అపరిమిత కూరగాయలున్నట్లు వర్ణించబడింది.
మొఘల్ సామ్రాజ్యం పతనమైనట్లే ఉద్యానవన సంరక్షణ కూడా పాడుబడి పోయింది మరియు బ్రిటిషు సామ్రాజ్య కాలంలో తాజ్ మహల్ నిర్వహణను బ్రిటిషు ప్రభుత్వం చేపట్టినప్పుడు ఉద్యావనాలను లండన్ పచ్చిక బయళ్ళ తరహాలో మార్చివేసారు.
తాజ్ మహల్ వెలుపలి భవనాలు
తాజ్ మహల్‌కు మూడు వైపులా క్రెనేల్లషన్ (యుద్ధ సామగ్రి నిండిన ఎరుపు ఇసుకరాయి గోడలున్నాయి, ఒక వైపు నది ఉంది. గోడలకు బయట చాలా సమాధులున్నాయి, వాటిలో షాజహాన్ యొక్క ఇతర భార్యలు మరియు ముంతాజ్ యొక్క ప్రియ సేవకి సమాధి కూడా ఉన్నాయి. ఈ నిర్మాణాలు ప్రాథమికంగా ఎరుపు ఇసుక రాయితో కూర్చబడి, ఉన్నాయి. గోడల యొక్క లోపల వైపు ఉద్యానవన ముఖంగా శాలలు ఉన్నాయి, ఇది హిందూ దేవాలయాల యొక్క చిహ్న లక్షణ౦, తరువాత కాలంలో ఇది మొఘల్ మసీదులలో సంస్థీకరించబడింది ప్రధాన ప్రవేశ మార్గం దర్వాజా తొలి చక్రవర్తుల మొఘల్ నిర్మాణాల పాల రాయి యొక్క స్మారక నిర్మాణ కట్టడాన్ని గుర్తుకు తెస్తుంది.
కట్టడం యొక్క చాలా చివరన రెండు ఎర్ర ఇసుకరాయి భవనాలు సమాధికి ఎదురుగా ఉన్నాయి. మసీదులలో పొడవైన గది యొక్క ప్రాథమిక రూపకల్పన మూడు గోపురాలచే అధిగమించబడింది, ఇవి షాజహాన్‌చే కట్టబడ్డ ఇతర మసీదులను పోలి ఉన్నా మరీ ముఖ్యంగా అతని చేతే 1643లో ఈ వెలుపలి భవననాల నిర్మాణం పూర్తి చేయబడ్డాయి.
తాజ్ మహల్ గురించి మరొక కధనం
తాజ్ మహల్ గురించిన ఈ కధ అందరికీ తెలిసిందే. కానీ, ఎక్కువమందికి తెలీని మరో నమ్మలేని నిజం ఉంది. వివరాలలోని వెళితే..... ముస్లింలు తమ పాలనలో వందలాది హిందూ దేవాలయాలను కూలగొట్టారు. కొన్నిటిని నామరూపాల్లేకుండా చేసి, ఇంకొన్ని భవనాలను మసీదులుగా, ఇస్లామిక్ నిర్మాణాలుగా మార్చేశారు. అందుకు అయోధ్య లోని రామజన్మభూమి, మధురలోని కృష్ణాలయం రెండు ఉదాహరణలు మాత్రమే. నిజానికి అలాంటివి ఇంకెన్నో ఉన్నాయని, తాజ్ మహల్ కూడా అలా మార్చి కట్టినదే అని రుజువు చేసే ఆధారాలు ఉన్నాయి.
షాజహాన్ కు భార్య ముంతాజ్ మీద అంతులేని ప్రేమ అనడాన్ని నమ్మలేం. ఎందుకంటే, ఒక వ్యక్తికి ఒకరి మీద మాత్రమే ప్రేమ కలిగితే అది నిజాయితీతో కూడింది. పవిత్రమైంది. అపురూపమైంది. అంతే తప్ప అనేకమంది మీద ఏకకాలంలో ప్రేమ అంటే... అంతకంటే విపరీతం ఇంకొకటి ఉండదు. పైగా షాజహాన్ కు 12 మంది పైగా భార్యలే కాకుండా 500 మంది స్త్రీలతో సంబంధం ఉండేదని, ఆఖరికి సొంత కూతురితో కూడా సంబంధం పెట్టుకున్నాడని, పైగా దాన్ని సమర్ధించుకుంటూ "తోటమాలికీ తాను నాటిన ప్రతి చెట్టు కాయనూ రుచి చూసే హక్కు ఉంటుందని" వాదించేవాడని అంటారు. ఇంత చంచల మనస్కుడు ముంతాజ్ కోసం ప్రత్యేకంగా తాజ్ మహల్ ను కట్టించాడు అనేది నమ్మశక్యం కాని సంగతి.
షాజహాన్ వ్యక్తిగత తీరు సంగతి అలా ఉంచితే, ప్రసిద్ధ చరిత్రకారుడు పీ.ఎన్. ఓక్ తాజ్ మహల్ నిజానికి హిందూ శివాలయం అని, దాని అసలు పేరు తేజో మహాలియా అని చాటుతూ అనేక ఆధారాలతో Taj Mahal - The True Story” పేరుతో ఎప్పుడో 1965లోనే గ్రంథం రాశారు. తాజ్ మహల్ మొదట "తేజో మహాలియా" అని నిరూపించే స్పష్టమైన ఆధారాలు ఇచ్చారు. ఔరంగజేబు పర్షియన్ భాషలో షాజహాన్ కు రాసిన ఒక లేఖలో హిందూ ఆలయాన్ని తాజ్ మహల్ గా మార్చినట్లు ఉటంకించారు. కానీ అప్పట్లో ప్రభుత్వం Taj Mahal - The True Story” పుస్తకాన్ని నిషేధించడంతో అందులో ఉన్న సమాచారం ఎవరికీ తెలీకుండా పోయింది. మత కలహాలు చెలరేగకుండా ఉండాలన్నదే ప్రభుత్వ ఉద్దేశం కావచ్చు. కానీ, నిజానిజాలు ప్రజలకు తెలియాల్సిన అవసరం ఉంది కదా! ఏమైతేనేం, భారతీయ, ఇస్లాం, పర్షియన్ వాస్తు సమ్మిశ్రితంగా నిర్మించిన తాజ్ మహల్, 400 సంవత్సరాలు గడిచినా ఇప్పటికీ శోభాయమానంగానే ఉంది. తాజ్ మహల్ నిర్మాణాన్ని 1632లో ప్రారంభించి 1653లో పూర్తి చేశారు. ఈ సౌందర్య ప్రతీకను తీర్చిదిద్దడంలో వేలమంది వాస్తు కళాకారులు, శిల్పులు, ఇతర పనివాళ్ళు పాల్గొన్నారు. ప్రపంచ వింతల్లో ఇదొకటి. భారతమాతకు ఇదో సుందర కళాభరణం. 1983లో యునెస్కో "ప్రపంచ పూర్వా సంస్కృతి ప్రదేశం"గా తాజ్ మహల్ ను గుర్తించింది.